There are several Ganesha Yantra but Vakratunda Ganesha Yantra is considered the most significant among all Ganesha Yantra. Vakratunda Ganesha Yantra is worshipped with Om Vakratundaya Hum Mantra and it is the most popular Shadakshar (षडक्षर) Ganesha Mantra.
This is the detailed ritualistic Puja Vidhi to perform Ganesha Yantra Puja. Ganesha Yantra is installed at Puja altar and home. It is believed that Lord Ganesha himself resides in the Yantra if He is invoked with full Vedic rituals during Yantra Prana Pratishtha. Once Yantra is installed with full Vedic rituals, it is worshipped daily as the personification of Lord Ganesha itself.
It is very significant to use correct Yantra for Puja. Without correct Yantra, the purpose of Yantra worship would not be fulfilled.
Yantra Puja needs Muhurat and should be done on an auspicious day and time. For Ganesha Yantra Puja, the days of Ganesha Chaturthi and Vinayaka Chaturthi Tithi(s) are considered auspicious.
Yantra can be drawn on Bhojpatra with red Chandan. However, Yantra made of Gold, Silver and Copper are mostly used for Puja as those can be kept in Puja room for daily worship.
A correctly casted Ganesha Yantra would have Bindu i.e. the dot in the central, Shatkona i.e. a hexagonal concentric with dot, Ashtadala i.e. a lotus flower with eight leaves concentric with dot and hexagonal. The dot, hexagonal and Ashtadala should be surrounded by four doors in all four directions. These outer doors are known as Bhupur Dwar of Yantra.
Avarana Puja is most significant during Yantra worship. During Avarana Puja, Yantra is worshipped with total 42 Mantras. The number 42 relates to the figures drawn on Yantra. The first Avarana Puja is dedicated to Shatkona (with 6 Mantra), second Avarana Puja is dedicated to inner Ashtadala (with 8 Mantra), third Avarana Puja is dedicated to outer Ashtadala (with 8 Mantra), the fourth Avarana Puja is dedicated to 10 directions (with 10 Mantra) and the fifth Avarana Puja is dedicated to protector of 10 directions (with 10 Mantra).
Hence, 6 + 8 + 8 + 10 + 10 makes 42 which is the total number of Mantra chanted during Avarana Puja. Sometimes, Ganesha Yantra is numbered from 1 to 42 to make Puja easy. However these numbers are drawn for academic purpose only and can be avoided on Yantra.
Before staring Yantra Puja, it is mandatory to perform Japam depending on the Mantra of the deity associated with the Yantra. Vakratunda Yantra is worshipped with Om Vakratundaya Hum Mantra. As "Om Vakratundaya Hum" is Shadakshar (षडक्षर) Mantra, it should be chanted six Lakh (i.e. 6,000,00) times before starting Yantra Puja.
If Mantra Japam is done along with Hawan while offering Aahuti after each Mantra then it increases the effectiveness of Japam manifolds.
First of all, the statue of Lord Ganesha should be given bath and after adorning it with new clothes should be kept in middle of the Yantra. Before beginning Yantra Avarana Puja, one should seek the permission while chanting following Mantra.
For that one should take flowers in hand and chant following Mantra -
Om Sachinmayah Paro Devah Paramritarasapriyah।
Anugyam Dehi Ganapa Pariwararchanaya Me॥
Pushpanjalimadaya।
After seeking permission to begin Puja, one should worship nine Peetha Shakti of Lord Ganapati.
1. Purve - Om Tivrayai Namah।
2. Agneya - Om Chalinyai Namah।
3. Dakshine - Om Nandayai Namah।
4. Nairityam - Om Bhogadayai Namah।
5. Pashchime - Om Kamarupinyai Namah।
6. Vayave - Om Ugrayai Namah।
7. Uttare - Om Tejovatyai Namah।
8. Eshanye - Om Satyayai Namah।
9. Madhye - Om Vighnanashinyai Namah।
After Peetha Puja, Avarana Puja should begin. Avarana Puja is the most important part of Yantra Puja. For Ganesha Yantra, total five Avarana Puja are performed.
During each Avarana Puja, Yantra should be worshiped with Akshata, flower, Dhoop, Deep and Gandha while chanting each Mantra. Tarpan should be done along with each Mantra.
Pratham Avaranarchanam is known as Shatkonamadhye (षट्कोणमध्ये) as it is offered to inner part of Shatkona.
1. Agnikone - Om Vam Namah Hridayaya Namah
Hridaya Shri Padukam Pujayami Tarpayami Namah।
2. Nairrityakone - Om Kram Namah
Shirase Swaha Shirasi Shri Padukam Pujayami Tarpayami Namah।
3. Vayavyakone - Om Tum Namah
Shikhayai Vashat Shikhayam Shri Padukam Pujayami Tarpayami Namah।
4. Eshanye - Om Dam Namah
Kavachaya Hum Kavacha Shri Padukam Pujayami Tarpayami Namah।
5. Madhyagre - Om Yam Namah
Netratrayaya Vaushat Netra Shri Padukam Pujayami Tarpayami Namah।
6. Dikshu - Om Hum Namah
Astraya Phat Astra Shri Padukam Pujayami Tarpayami Namah।
Each Avarana Puja should be followed by Pushpanjali. Pushpanjali Mantra should be followed by Tarpan with "Pujitah Tarpitah Santu".
Om Abhishta Siddhim Me Dehi Sharanagata Vatsala।
Bhaktya Samarpaye Tubhyam Prathamavaranarchanam॥
Pujitah Tarpitah Santu।
Dwitiya Avaranam is known as Ashtadalamadhye (अष्टदलमध्ये) as it is offered to inner part of Ashtadala i.e. the lotus figure in Yantra.
1. Om Vidyayai Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
2. Om Vidhatre Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
3. Om Bhogadayai Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
4. Om Vighnaghatinyai Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
5. Om Nidhipradayai Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
6. Om Papahanyai Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
7. Om Punyayai Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
8. Om Shashiprabhayai Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
The second Avarana Puja should also be followed by Pushpanjali. Pushpanjali Mantra should be followed by Tarpan with "Pujitah Tarpitah Santu".
Om Abhishta Siddhim Me Dehi Sharanagata Vatsala।
Bhaktya Samarpaye Tubhyam Dwitiyavaranarchanam॥
Pujitah Tarpitah Santu।
Tritiya Avaranam is known as Ashtadalagre (अष्टदलाग्रे) as it is offered to outer part of Ashtadala i.e. the lotus figure in Yantra.
1. Om Vakratundaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
2. Om Ekadanshtraya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
3. Om Mahodaraya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
4. Om Hastimukhaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
5. Om Lambodaraya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
6. Om Vikataya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
7. Om Vighnarajaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
8. Om Dhumravarnaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
The third Avarana Puja should also be followed by Pushpanjali. Pushpanjali Mantra should be followed by Tarpan with "Pujitah Tarpitah Santu".
Om Abhishta Siddhim Me Dehi Sharanagata Vatsala।
Bhaktya Samarpaye Tubhyam Tritiyavaranarchanam॥
Pujitah Tarpitah Santu।
Chaturtha Avaranam is known as Bhupure (भूपूर) as it is offered to all 10 directions surrounding the Yantra.
1. Purve - Om Indraya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
2. Agneye - Om Agneyam Agneya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
3. Dakshine - Om Yamaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
4. Nairritye - Om Niritaye Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
5. Pashchime - Om Varunaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
6. Vayavye - Om Vayave Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
7. Uttare - Om Somaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
8. Ishanye - Om Ishanaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
9. Indraishanayormadhye - Om Brahmane Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
10. Varunanairritimadhye - Om Anantaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
The fourth Avarana Puja should also be followed by Pushpanjali. Pushpanjali Mantra should be followed by Tarpan with "Pujitah Tarpitah Santu".
Om Abhishta Siddhim Me Dehi Sharanagata Vatsala।
Bhaktya Samarpaye Tubhyam Chaturthavaranarchanam॥
Pujitah Tarpitah Santu।
Pancha Avaranam which is the last Avaranam is dedicated to Lokapala of all 10 directions.
1. Om Vajraya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
2. Om Shaktyai Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
3. Om Dandaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
4. Om Khadgaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
5. Om Pashaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
6. Om Ankushaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
7. Om Gadayai Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
8. Om Trishulaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
9. Om Padmaya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
10. Om Chakraya Namah। Shri Padukam Pujayami Tarpayami॥
The fifth Avarana Puja should also be followed by Pushpanjali. Pushpanjali Mantra should be followed by Tarpan with "Pujitah Tarpitah Santu".
Om Abhishta Siddhim Me Dehi Sharanagata Vatsala।
Bhaktya Samarpaye Tubhyam Panchamavaranarchanam॥
Pujitah Tarpitah Santu।
॥Iti Vakratundaganesha Yantrarchanam॥